Anecdota Cartografica X, reclame voor het vrachtvervoer

Nederlanders zijn altijd vrachtvervoerders geweest, eerst ter zee en daarna over de weg en in de lucht. Maar dat daaraan ook een kaart werd gewijd is uitzonderlijk. In 1671 verscheen bij de Amsterdamse cartograaf Frederik de Wit een foliokaart die als laatste kaart in zijn atlas Nieut Kaartboeck van de XVII Nederlandsche Provincien werd opgenomen. Het bleek een gewijzigde herdruk te zijn van een 1651 gedateerde kaart van Cornelis Danckerts. In een grote cartouche linksonder waaraan de Wit de twee hoofdfiguren van het toenmalige transportwezen, de pelgrim en de wagenvoerder, toevoegde, staat de titel: ‘Carta nova accurata col pasaggio et strada delli Paesi Bassi per via de Allemagna per Italia et per via di Paesi Suizeri a Genova, Lione e Roma per servizio delli marchanti e viaganti’. En deze kaart zou minder uitzonderlijk zijn indien De Wit er niet met zoveel woorden aan had toegevoegd voor welke koopman hij de kaart wilde maken. Hij noemt naam en adres: de expeditie-firma Scherer en Montfoort uit Bregenz. Ook worden in uitvoerige teksten in de bovenrand prijzen, leveringsvoorwaarden en routen beschreven; links voor verkeer van noord naar zuid; rechts van zuid naar noord. Dit is een vroege voorloper van de anderhalve eeuw later zo populaire thematische kaart.

Literatuur Werner